De wereld staat op z’n kop. Besmettingsgevaar, lockdown, persconferenties, toespraken, financiële bazooka’s en veel (enge) statistieken. En dat allemaal door Covid-19, beter bekend als Corona. Helaas denken nog velen dat Corona enkel een griepje is, en gedragen zich daar naar. Dat wordt een koude kermis voor deze en gene. Corona is geen pretje en anders zeker niet de schade die de effecten achterlaat op de samenleving, de gezondheidzorg (onze helden!) en het systeem.
Daar moet je je goed op voorbereiden, waarbij er nagedacht wordt. Hier hebben we het niet over hamsteren (niet doen!), we gaan het hier hebben over je persoonlijke financiele inzicht en de invloeden van zo’n pandemie op het systeem en dus je persoonlijke financien. Een van de eerste zaken die je normaliter op orde maakt voor je persoonlijke financien, is het verkrijgen van inzichten in je inkomsten, uitgaven, waardevol bezit en schulden. Om zo veel als mogelijk je schulden uit te bannen, je uitgaven te verminderen en je inkomsten te verhogen. Alles voor het doel jezelf te belonen en tijd voor later te kopen. Dit is echter niet een eenmalige activiteit aan het begin van de reis, dit is een continue cyclus.
Er zijn genoeg gelegenheden in het leven die een grote (financiële) impact zullen hebben. De voorspelde, bijvoorbeeld je pensioen datum (nou ja, echt te voorspellen), verhuizen, nieuwe baan of een partnerschap aangaan. En de niet te voorspellen, zoals zo’n corona virus (hoewel er boeken legio zijn die het huidige scenario angstvallig secuur beschrijven). De impact die Corona (of Covid-19) geeft is wellicht te voorspellen, alleen was niemand er heel erg serieus mee bezig totdat de werkschuur van de wereld op slot ging, en het geen virus bleek te zijn dat alleen in een ver-van-mijn-bed land rond waard. Het begin van het virus in Nederland is een moment bij uitstek om weer eens goed de cyclus te bekijken, en wanneer van toepassing hier aanpassingen doen.
In deze blog post worden mijn directe doelen met impact Corona beschreven, hoe hou ik rekening met Corona impact op mijn persoonlijke financiën en ga ik anders tegen onderdelen aankijken? Ik probeer in het onderstaande stuk hier antwoord op te geven. Dit zijn geen regels, we hebben nog geen glazenbollen om de toekomst goed te voorspellen, en niet alles werkt even goed voor jou. Wel zal je vast op zoek zijn naar handvaten voor jezelf en graag bekijken hoe andere het doen, dat doe ik zeker ook. Dus kijk wat je er van kan gebruiken. Let’s go….
Inhoudsopgave
Let op de inkomsten en uitgaven
Deze zullen de komende tijd er anders uit gaan zien. De vaste structuren zullen minder vast worden (de onder druk wordt alles vloeibaar). Plannen die gemaakt zijn zullen op losse schroeven komen te staan, als deze al niet afgelast zijn. De tot 6 april regels houden niet op na 6 april, er zullen daarna de gevolgen nog lang merkbaar zijn. Er zijn al genoeg evenementen afgelast voor de periode erna (mei), en wellicht komen de meeste plannen te vervallen na 6 april. Dat is soms zuur als je er naar uitgekeken hebt. Pech ja, nog niet het einde van de wereld. Komen we vast weer uit. Stapje voor stapje dat wel.
Hou voor de komende tijd rekening met verhoogde uitgaven en impact op de inkomsten. Men weet momenteel niet hoe lang de economische impact zal zijn. Door het permanent thuiswerken en de kids vanuit thuis scholen zijn mijn huishoudelijke kosten hoger (logisch er wordt meer verbruikt). Mijn lunch uitgaven liggen daarentegen lager. Ik ben heel benieuwd naar de maandelijkse overzichten voor de komende tijd.
Credo: Damage control.
Damage control is mijn reserves, dan wel buffers, uitbreiden, en risico’s terug brengen. Volgens mij gaan we een grotere reserve wel nodig hebben op korte en middellange termijn.
Wat nu met de maandelijkse inleg?
Ga ik een aanpassing doen door mijn maandelijkse inleg te verlagen? Nee ik blijf mijn savingsrate gebruiken voor investeringen. Ik ga op de korte termijn voor een andere verdeling van mijn rate-to-goal (mijn savingsrate). Ik zal mijn ratio van beleggingen terugschroeven naar alleen de ETF’s, en het sparen voor buffers het grootste deel laten worden. De verdiende extra’s worden direct ondergebracht in de buffer. Wat over is en komt er een moment van relatieve rust, dan kan ik dit wellicht weer extra inzetten. Dividend en de P2P rente inkomsten worden in die categorien hergeinvesteerd.
Is dit trouwens een goed moment om te beginnen met beleggen?
Deze vraag zie en hoor ik vaak voorbij komen. Mijn antwoord: elk moment is een goed moment om te beginnen met beleggen. Meer tijd in de markt is hier het devies. Doe dit na wat kennis en lessen uit het FI community opgedaan te hebben. Je moet momenteel redelijk stalen zenuwen hebben, je inleg kan in een dag zo 5-10% minder waard zijn. Hou de focus op de lange termijn en leg alleen geld in wat je op de korte termijn kan missen (let dus op je buffers). Als je een actievere stijl hebt, gebruik je stop loss goed. Heb je alles onder controle? Dan komt dit zeker goed.
Buy the dip
Die andere die je vaak voorbij ziet komen. Koopjesmarkt, of buy the dip. Daar doe ik zelf vooralsnog niet aan. Ik ben namelijk van mening dat the dip nog niet bereikt is. Verder heb ik (nog) geen overig potje, ik heb mijn vermogen goed verdeeld en ik laat zo min mogelijk investeringen niets doen. Ik heb nu dus geen potje om extra in te leggen.
Verkopen aandelen
Neen. Mijn beleggingen staan in de min. Logisch want mijn portfolio ben ik nog niet zo lang aan het opbouwen, en eigenlijk alleen toen de beurzen hoog stonden. Voor nu kijk ik alleen voor de overzichten en niet tussendoor meer in de app. Het portfolio is voor de lange termijn. ETF’s, en aandelen voor voornamelijk dividend inkomsten. Risico? Natuurlijk, die zijn er altijd. Laat de emotie buiten dit spel.
Verder is het pas verlies als je verkoopt. Het inlegschema blijft hetzelfde met het inleggen bij DeGiro in ETF’s en bij het Meesman portfolio voor de kids. Ik zal wat voorzichtiger zijn met extra’s inleggen in dividend aandelen. Voor de rest hetzelfde, heb bijvoorbeeld ook niet minder ingelegd toen de markt hoog stond. In mijn maandelijkse verhoudingen eerst de buffer inleggen, en dan beleggingen.
Andere componenten
Crypto
In een keer meer dan 40% is in deze maand weggevaagd bij de meeste cryptocurrencies. Mijn portfolio’s laten verschillende reacties zien, van -1% tot -30%. Deels hebben stop loss en buy opdrachten goed geacteerd. Alleen is dit niet op alle plekken waar ik portfolio’s aanhoud mogelijk. Dit gaat over de afgelopen maand. Over de langere termijn sta ik nog steeds er goed voor. De verwachting is dat de cryptocurrencies ook wel weer aantrekken, en wellicht meer. Ik ga met maandelijkse inleg verder. Voor de rest gebruik maken van de passieve middelen die hier bestaan, rente inkomsten en faucets. Dit kruipt dan langzaam weer omhoog met de kleine extra’s. Voor de langere termijn blijft Bitcoin (en andere crypto) zeker interessant. Hier blijf ik toekomst in zien.
En trouwens er is nu weer een opleving, er is inmiddels al 30% goedgemaakt van de verliezen, en zijn er weer winsten te zien. To the moon dan maar!
P2P Leningen
Momenteel is het portfolio verdeeld over Mintos, Crowestor en sinds januari Grupeer. Voor de P2P wereld geldt dat er nu minder wordt geinvesteerd en investeerders halen meer terug uit het platform, dus er zullen er meer leningen beschikbaar komen. De kwaliteit van de leningen en bestaande betalingen van leningen kunnen in gevaar komen. Er zijn momenteel niet schrikbarend veel meer leningen die niet hun termijnen halen. De stand hier is hetzelfde als normaal (voor Covid-19). Ik zit niet super hoog in de rente, en heb een voor mij acceptabele leentermijn (maak deze niet te lang). De auto-invest regels worden goed ingevuld. Voor de korte termijn zal ik niets doen aan Mintos en mijn maandelijkse inleg hetzelfde laten. Wel ga ik het component bedrijfsleningen in de gaten houden. Die categorie is de komende tijd interessant en verhoogd risicovol. Dat is bijvoorbeeld een groot gedeelte van het portfolio bij Crowdestor. Voor hoever ik dat al deed, ik ga daar nog voorzichtiger om met nieuwe projecten en ga deze meer naast mij neerleggen.
Verder een oog houden op de hele P2P leenwereld. Voor deze wereld is het de eerste keer dat er crisis/dip/recessie plaatsvind. Houd de exit-strategie bij de hand.
Hamsteren
Hou een normale voorraad aan. Normaal doe ik twee of drie maal per week een boodschap om voornamelijk verse producten te kopen, en in sommige situaties de voorraad aan te vullen. Dat heb ik teruggebracht naar eenmaal per week. Gelijk wat beter lijstjes maken, dan ga ook weer niet excessief meer kopen. Ik let goed op de aanbiedingen bij het aanschaffen van voorraad, en koop die normaal in bulk voor een x-aantal maanden (heb normaal al geen zin om elke keer met wasmiddel te zeulen, dus doe dat in een doos met een 3-4 tal. Dat hoef ik dan een paar maanden niet meer te doen). Mijn meer vers in huis door het thuiswerken streep ik weg met het wegvallen van de lunch buiten de deur.
Denk verder bij het boodschappen een beetje aan anderen, geef mensen de ruimte, maak er geen gezinsuitje van (serieus mensen) en probeer niet alle wc rollen en paracetamol opkopen. Dat is niet nodig. Sterker nog, je koopt waarschijnlijk te veel voor niet de juiste prijs. Je mist je favoriete goedkopere merk, een aanbieding en sla te veel in als je je laat leiden door anderen. WC rollen hebben dan geen ten minste houdbaarheid, paracetamol en handgel heeft dat wel (als je goed hebt opgelet enkele jaren, maar toch). Veel vlees inslaan om in te vriezen kan, maar dit komt niet ten goede aan de kwaliteit wanneer dit langer dan een paar maanden wordt ingevroren. Verder dient vlees direct en snel ingevroren te worden (-18, bijvoorbeeld achter in je vriesvak), en de meeste afhankelijk van het soort vlees goed voor maximaal 3 maand (kalf, varken, lam) tot 6 maanden (rund). Heb je voor gehakt gekozen of het in porties al klaargemaakt dan is dat maximaal 2 maanden. Als je dus vroeg te veel hebt gehamsterd, kan je straks dat allemaal weg donderen.
Kijk daarnaast naar alternatieven. Zelfs als je geen WC rollen meer hebt, er zijn genoeg goedkopere alternatieven: een doekje en water heeft iedereen.
Koop alleen het hoogstnodige en laat luxe wat meer staan.
Thuiswerken en Gezondheid
Beweging, niets anders dan normaal. Op werk of thuis zittend werken. Dan is het belangrijk regelmatig te bewegen. Loop een stuk, vermijd grote groepen en andere drukte. Ga niet voor een pakje spijkers met het hele gezin naar de bouwmarkt. Daar heb je nu met een gezin niets te zoeken. Het lijkt er op dat een hele grote groep thuiswerken ziet als lekker even iets heel anders doen, en aan de klus of er een uitje van maken. Overdreven drukte bij bouwmarkten, gemeente-werven en kinderboerderij. Drukte vermijden is wel een ding de afgelopen dagen. Ik verwacht dat hier nog wel reacties op komen door het openbare leven en winkels steeds meer te sluiten. Dank u wel.
Het raakt mijzelf nu voornamelijk bij het wandelen als pauze. In het bos is het ook veel drukker dan normaal, te druk eigenlijk. Met de sluiting van meer winkels zal het moeilijker worden om bepaalde dingen aan te schaffen. Tsja.
Thuiswerken verandert voor mijn modus operandi niet heel veel. Ik kan mij voorstellen dat voor sommige dit wel of niet werkt. Persoonlijk vind ik het heerlijk, en ben productiever voor opdrachtgevers en voor thuis wanneer er thuisgewerkt wordt. En allemaal in minder tijd. Wel heb ik een en ander daar thuis op ingericht. Een goed bureau, verstelbare bureaustoel, extern scherm, goede WiFi en glasvezel verbinding. Daarnaast heeft mijn werkgever, en het overgrote deel van mijn opdrachtgevers, voorzieningen om op afstand te kunnen werken.
En later dan, Pensioen en hypotheek?
Dit is momenteel koffiedik kijken, de effecten zullen pas op een wat langere termijn helder worden.
Pensioenen zijn wat minder algemeen te maken, aangezien er redelijk persoonlijke keuzes in gemaakt kunnen worden. Feit is dat een groot gedeelte van je pensioen wordt belegd. Afhankelijk van je keuzes hebben die ook nu veel te voortduren. Was het net als met het gewone privé beleggen, dan zou je horizon hier invloed hebben. Als het nog >15-20 jaar duurt zou dat niet moeten meewegen. En dat klopt deels voor pensioen. Je hebt echter zelf vaak geen invloed hebt op je beleggingen wanneer je meedoet via je werkgever in een pensioen fonds. Een persoonlijke stop loss doet je pensioenfonds niet. Daarnaast heeft je pensioen fonds kosten, die extra wegen als je rendement is weggevallen. Wat je wel kan doen is een risico keuze maken. Als die knap hoog staat is het misschien verstandig daar even naar te kijken voordat deze verder leegloopt.
Verder moet een pensioen-verstrekker ook nog reserves hebben op de botten (dekkingsgraad, de indicatie of er genoeg geld is om alle pensioenen nu en in de toekomst te betalen), en die verdampen nu nog verder (voor zover dit al niet gedaan was). Daarvoor heeft je pensioen extra lang nodig om bij te komen, als het al niet heel problematisch aan het worden is. En dat raakt je direct, nu of in de toekomst. Maar hadden we hiervoor ook niet al onze financiële plannen gemaakt? Ja, maar toch is het zuur als een gedeelte wegvalt.
Voor je hypotheek op de korte termijn, als die gewoon wordt afgelost is hier niets aan de hand. De hypotheekrente zal in de reactie wel wat gaan stijgen. Gaat het economisch niet goed, dan kan je te maken hebben met verlies van baan, of jezelf/partner bent/is een corona-risico. Dan is het goed om e.e.a. achter de hand te hebben (emergency fund/buffer). De geluiden gaan ook op dat hypotheekverstrekkers soepele regels gaat hanteren ivm Corona. Wat doet het verder met de huizenprijs? Een verlaging is een verwacht scenario, je weet het echter nooit in de Nederlandse huizen markt. Die is moeilijk te voorspellen.
—
Nou dit waren ze dan voor nu. Volgens mij is met gezond pessimisme het goed mogelijk om hier met niet al te grote kleerscheuren uit te komen, en een goede buffer te hebben voor als er nog meer tegenwind komt. Alles met mate en dan wordt de schade het minst. Als we er dan ook nog gezond uitkomen, hebben we daarna genoeg tijd om te repareren als het nodig is.
Deze cartoon over Schopenhauers stadia van waarheid, vond ik sprekend voor hoe men reageert op het Corona-virus.
Wat doe jij met je persoonlijke financiën in deze Corona-tijd?
Investeren en Risico
Investeren brengt risico met zich mee. Het is belangrijk om te begrijpen dat investeringen ook (veel) minder waard kunnen worden, en je verliezen kunt hebben. Investeer daarom alleen met wat je echt kunt missen, en niet nodig hebt als er onverwachtst wat gebeurd. Alle informatie in deze blog post betreft mijn eigen ervaringen, en geen professionele beleggingsadvies.
Ik probeer zoveel mogelijk normaal te leven, op het thuiswerken na dan. Ook spreek ik niet meer af met vrienden. Saai! Financiën blijven voorlopig ongewijzigd. Hopelijk behouden we alletwee onze baan, dat zou pas echt een stresstest zijn.
Saai ja, noodzakelijk belang. Wat meer op afstand doen met die vrienden, bijvoorbeeld virtuele borrels en facetime bordspellen. Succes